آیا خیرخواهی حد و مرز دارد؟مثلا وقتی که با بیتفاوتی افراد در قبال خودشان مواجه میشیم ،آیا بازم وظیفه داریم بر خیرخواهی در قبال آنها ادامه بدیم و اصرار کنیم؟لطفا در مورد حد و مرزش توضیح بفرمایید که تا کجا وظیفه داریم و از کجا وظیفه از ما ساقط میشود
طبیعتا و به عنوان یک اصل عمومی، می بایست در هر کار و امری من جمله نصیحت و خیرخواهی، معتدل بود و از افراط و تفریط اجتناب کرد.
خداوند متعال در قرآن کریم صریحا و خطاب به نبی مکرم میفرماید که حتی در صدقه دادن و کمک به نیازمندان متعادل رفتار کن نه خساست به خرج بده و نه اینکه ( بر اثر زیاده روی ) خودت را به فقر گرفتار کن!
پس اصل اول و مهم رعایت تعادل در همه امور و من جمله بحث مورد نظر شماست.
اما اینکه نقطه تعادل کجاست، طبیعتا به موارد مختلفی بر میگرده من جمله خود فرد خیرخواه، کسی که در حقش خیرخواهی میشه و همچنین مسئله ای که در بینشون هست
با این حساب هر چقدر فرد مومن تر و خالص تر و خدمتگزارتر باشه، تبعا بیشتر و بهتر خیرخواه دیگران هست و در مقابل کسی که نیاز به نصیحت و خیرخواهی داره هم هر چقدر مومن تر باشه سریعتر، پیام رو دریافت میکنه و کمتر به اصرار و ابرام خیرخواه، نیاز داره!
اما خود موضوعی که فرد رو به خیر خواهی هم واداشته تعیین کننده و مهمه؛ بدین معنا که اگر مسئله یکی از اصول انسانی ست یا از اصول فکری و اعتقادی ست یا از اعمال فردی ست یا از اخلاقیات هست، به ترتیب هر کدام مقدار کمتری از اصرار در خیرخواهی رو میطلبند! یعنی فرد خیرخواه می بایست به ترتیب بیشترین خیرخواهیش نسبت به دیگران رو ابتدا در امورد کلان انسانی و حقوق اولیه انسانی صرف کنه مثل استقلال شخص یا آزادی و آزادگی او ( فرضا اگر اینها در خطر افتاده یا خدشه ای بهشون وارد شده، می بایست بیش از امور دیگه خیرخواهی و نصحیت کرد)
در درجه بعد امور مسلّم و اصلی اعتقادی مثل توحید و عدالت
در درجه بعد اعمال و جنبه عملکردی فرد مورد نظر
و در درجه بعد اخلاقیات
یعنی هرچه مشکل پیش آمده، ظاهری تر و محدود تر و شخصی تر باشه، می بایست کمتر اصرار بر خیرخواهی داشت و برعکس هر چه مسئله پیش آمده با حقوق اولیه و انسانی او در ستیزه، بیشتر مایه گذاشت!
مسئله سوم اینه که اعضای خانواده خصوصا فرزندان، اولویت بالاتری دارند و نباید بزودی فتیله خیرخواهی رو نسبت به آنها پایین کشید!
و نهایتا اینکه چون مقدار و شیوه خیرخواهی، تقریبا منحصر به فرد هست و هرکس بر اساس معیارهای خودش و ظرفیتش این وظیفه رو انجام میده، پس اندازه خاص و مشخصی برای همه نداره، بنابراین اگر خواستیم بر مقدار خیرخواهی نسبت به دیگران بیافزائیم یا بکاهیم لازمه بر روی "کیفیت" خیرخواهی و نصیحت توجه کنیم نه برروی "کمّیت" خیرخواهی!
یعنی اگر به این نتیجه رسیدید درباره کسی بیش از اندازه خیرخواهی کرده اید، کیفیت خیرخواهی را تغییر ندهید بلکه از کمیت آن و دفعات تکرار آن کم کنید!